تعریف رشته معماری
معماري در لغت به معناي علم بنايي و ابعاد سازي آمده است و معمار به معناي بسيار عمارت كننده آنكه عمارت كند وموجب رونق و تعالي گردد وعمارت نيز به معني آبادي است. معماري نوعي عمل خلاقانه است كه مقصود آن شكل دادن به فضاي زيست انسان درتماميتش ميباشد و گستردة آن از جوابگويي به نيازهاي انساني در پيوند با محيط و طبيعت تا بيان عواطف و اعتقادات او طيف وسيعي را در برميگيرد.
به اين ترتيب هدف اين رشته تربيت افرادي است كه براين طيف عمل خلاقانه تسلط يافته و توان انتقام بخشي به مقتضاي زيست انساني را داشته باشند تا بدين ترتيب ابعاد كمي وشرايط كيفي زيست و رشد درجامعه فراهم گردد.
رسالت اصلی رشته معماری ،طراحی ساختمان های مفید ، زیبا و اصیل و ساماندهی به محیط مصنوع و شکل دهی به فضای زندگی انسان در توازن با طبیعت متناسب با ارزش ها و شرایط فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی و فنی جامعه است .معماری در هر عصر گویای نحوه زندگی اجتماعی ، سیاسی،اقتصادی مردم آن سرزمین می باشد و به همین دلیل برای آگاهی از آنچه در آن مکان گذشته است به مطالعه معماری آن زمان می پردازند.
معماری ضمن اینکه یک رشته فنی مهندسی است ، در عین حال تخصصی مرتبط با شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه است . به همین جهت آموزش در رشته معماری به عنوان یک تخصص چند رشته ای شامل مباحث فنی و مهندسی می شود ، همینطور بر خلاقیت ، ذوق هنری و بنیان های زیبایی شناسی و مهارت های حرفه ای تکیه دارد و نیز از مباحث علوم اجتماعی ، اقتصادی و روانشناسی بهره می گیرد. متخصص این رشته فردی است چند بعدی و دور اندیش ، با ذهنی خلاق و تفکری نظام مند و همراه با مهارت های حرفه ای مناسب. در این راستا متخصص این رشته مسائل مطرح در حوزه معماری را به درستی تحلیل و ارزیابی کرده ، اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری ، پالایش و سازمان داده ، آنها را در طراحی ساختمان ها و فضای دلنشین و زیبا بکار می بندد به طوریکه کیفیت زندگی افراد جامعه به صورت روز افزون بهبود یابد .
فرصت های شغلی
فارغ‌التحصيلان اين رشته با توجه به آنچه گذشت و بر اساس توانايي‌هايي كه در روند آموزش كسب نموده‌اند مي‌توانند در زمينه‌هاي زير ابقاء نقش نمايند:
1- طراحي (تك بنا يا مجموعه‌هاي زيستي كوچك)، از طرحهاي اوليه تا مراحل اجرايي كار و طراحي اجزاء و عناصر تشكيل دهنده بنا، اين زمينه از كار معمار در حقيقت وظيفه محوري او را تشكيل مي‌دهند.
2- راهبري و سرپرستي دفاتر مشاور معماري و شهرسازي
3- نظارت عمومي و عالي بر صحت انجام كار در عمليات اجرايي ساختماني ،مديريت و هماهنگي‌هاي اجرايي پروژه‌هاي معماري و شهرسازي (تا حد بناهاي عمومي متوسط) و توانايي مشاركت در مديريت اجرايي پروژه‌هاي معماري گسترده
وضعیت نیاز رشته معماری در کشور
با توجه به این كه در سطح كارشناسی به جنبه‌های فنی معماری توجه بیشتری می‌شود ، در نتیجه فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند به ساختمان سازی (طراحی فنی ساختمانهای مختلف) بپردازد اما فارغ‌التحصیل كارشناسی ارشد چون جنبه‌های هنری معماری را آموزش دیده است، بیشتر به هنر معماری می‌پردازد. در یك مثال می‌توان گفت كه نوع كار لیسانس و فوق لیسانس معماری مثل نوع كار پزشك عمومی و پزشك متخصص است. یعنی لیسانس معماری به كلیات معماری می‌پردازد و فوق لیسانس معماری به صورت تخصصی در این رشته فعالیت می‌كند.
اگر یك مهندس معماری بخواهد فقط در تهران یا در شهرهای بزرگ كار كند فرصتهای شغلی فراوانی برایش وجود ندارد. اما در شهرهای كوچك كمبود مهندس معماری كاملا احساس می‌شود تا جایی كه در بعضی از شهرها كار یك مهندس معماری را تكنسین عمران انجام می‌دهد. در حال حاضر دانشجو می‌تواند پس از پایان دوره لیسانس در صورت علاقه‌مندی در یكی از گرایشهای شهرسازی ، مرمت و احیاء بناها، معماری منظر و یا معماری تخصصی ادامه تحصیل دهد و یا این كه زودتر وارد بازار كار شده و به عنوان معمار فنی به طراحی تك بناها یا مجموعه‌های زیستی كوچك پرداخته و یا ناظر اجرای طرح و سرپرست دفاتر مشاوره باشد. مهندس معمار علاوه بر طراحی بناها می‌تواند به طراحی و ساخت ماكت و طراحی معماری داخلی بپردازد و یا به عنوان ناظر ساخت فعالیت كند. در ضمن فارغ‌التحصیل معماری آمادگی كار در رشته‌های مرتبط با معماری مثل طراحی صحنه و یا طراحی صنعتی را نیز دارد . آینده شغلی ، بازار كار و درآمد به نظر می‌رسد در شهرهایی غیر از تهران و حتی روستاها و شهرستانها امكان كاربرای فارغ‌التحصیلان به راحتی میسر باشد و در این مورد احساس نیاز می‌شود.